Definicja otyłości
Otyłość to choroba przewlekła, która manifestuje się nadmierną ilością tkanki tłuszczowej w organizmie. Światowa Organizacja Zdrowia zaproponowała kryteria, wg których ocenia się stopień odżywienia i określa, czy u danej osoby występuje nadwaga lub otyłość. W tym celu należy ze swojej wagi i wzrostu obliczyć wskaźnik BMI (Body Mass Index) wg wzoru:
BMI [kg/m2] = masa ciała [kg]/wzrost [m]2
Np. waga to 120 kg, wzrost 173 cm, BMI obliczamy następująco: 120/(1,73*1,73) = 40
Szczegółowe kryteria stopnia odżywienia przedstawiam w poniższej tabeli:
| BMI [kg/m2] | Stopień odżywienia |
| < 18,5 | Niedowaga |
| 18,5 – 24,9 | Prawidłowa masa ciała |
| 25,0 – 29,9 | Nadwaga |
| 30,0 – 34,9 | Otyłość I stopnia |
| 35,0 – 39,9 | Otyłość II stopnia |
| ≥ 40 | Otyłość III stopnia – tzw. otyłość olbrzymia |
Leczenie otyłości
Leczenie otyłości to długotrwały proces, który w zależności od stopnia zaawansowania choroby wymaga co najmniej jednej z poniższych terapii:
- leczenie zachowawcze, czyli modyfikacja stylu życia
- leczenie farmakologiczne otyłości i chorób towarzyszących
- operacja bariatryczna
Leczenie zachowawcze
Powyższe terapie ułożone są w nieprzypadkowej kolejności. Jeśli cierpisz z powodu otyłości, to najpierw musisz zmienić swój styl życia i odżywiania oraz uświadomić sobie, co robisz nie tak i wprowadzić prawidłowe nawyki żywieniowe. Nie chodzi mi o katowanie się restrykcyjnymi dietami, ale o trwałą zmianę sposobu odżywiania, który zostanie z Tobą na długo, a najlepiej do końca życia. Ten etap musi zacząć się w Twojej głowie.
Aby uzyskać ubytek masy ciała, wskazane jest ustalenie Twojego zapotrzebowania energetycznego i wprowadzenie deficytu, który stopniowo doprowadzi do redukcji tkanki tłuszczowej.
Jednocześnie trzeba rozpocząć i powoli zwiększać aktywność fizyczną.
Na tym etapie warto skorzystać z pomocy dietetyka, psychologa oraz fizjoterapeuty.
Musisz wiedzieć, że bez modyfikacji stylu życia, w dłuższej perspektywie żadna z pozostałych metod nie będzie skuteczna.
Leczenie farmakologiczne
U części pacjentów leczenie zachowawcze nie przyniesie oczekiwanych rezultatów. Jeśli po 3 – 6 miesiącach nie uda się osiągnąć minimalnego zakładanego ubytku kilogramów, mimo zastosowanej diety i wdrożenia aktywności fizycznej, wówczas z pomocą może przyjść farmakoterapia. Od niedawna na rynku dostępne są leki przeznaczone do leczenia otyłości, ale pamiętaj, że leki przepisuje lekarz zawsze po konsultacji z pacjentem. Są to leki, które dają sporo skutków ubocznych i mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami, więc bardzo ważne jest udanie się do specjalisty, a nie załatwianie sobie recepty i branie ich na własną rękę. Leczeniem otyłości zajmuje się obesitolog, jest to jednak dość rzadka specjalizacja, dlatego warto skorzystać z pomocy diabetologa lub endokrynologa.
Do leczenia farmakologicznego kwalifikują się:
- osoby z otyłością, z BMI od 30
- osoby z nadwagą, z BMI co najmniej 27, u których jednocześnie występuje przynajmniej jedna choroba towarzysząca taka jak: cukrzyca typu 2, dyslipidemia, nadciśnienie tętnicze, obturacyjny bezdech senny i choroba zwyrodnieniowa stawów.
Leczenie chirurgiczne
Operacja bariatryczna w dużym skrócie polega na wycięciu części żołądka i dzięki temu dochodzi do zmniejszenia jego objętości. W związku z tym pacjent zjada o wiele mniej jedzenia niż przed zabiegiem. Oprócz tego niektóre typy operacji celowo wywołują tzw. zespół złego wchłaniania, co dodatkowo powoduje zmniejszenie ilości wchłanianej energii z dostarczanego pokarmu.
Chirurgiczne leczenie otyłości dostępne jest w ramach NFZ i odpłatnie. Aby zabieg był refundowany, pacjent musi spełniać aktualnie obowiązujące kryteria. Kwalifikują się do niego:
- osoby z otyłością III stopnia, czyli BMI od 40
- osoby z otyłością II stopnia, z BMI od 35 z dodatkowo występującymi powikłaniami otyłości w postaci m.in. chorób serca, nadciśnienia, cukrzycy typu 2, bezpłodności kobiecej lub w sytuacji, gdy otyłość uniemożliwia wykonanie innego zabiegu np. ortopedycznego
Operuje się osoby w wieku 18 – 65 lat, ale w szczególnych przypadkach również dzieci i młodzież oraz pacjentów powyżej 65 lat.
Obecnie chirurgia bariatryczna jest najskuteczniejszą terapią pozwalającą na długoterminowe utrzymanie zmniejszonej masy ciała. Niestety brak edukacji dietetycznej i wsparcia psychologicznego jest głównym czynnikiem wpływającym na niepowodzenie i długoterminowe utrzymanie tego efektu. Jeśli wcześniej nie nauczysz się dokonywać prawidłowych wyborów żywieniowych, to najprawdopodobniej masa ciała będzie rosnąć i część pacjentów będzie musiała ponownie poddać się operacji.
Podsumowanie
Leczenie farmakologiczne czy operacja bariatryczna to nie jest pójście na łatwiznę, jak niektórzy potrafią powiedzieć, ale długotrwałe leczenie przewlekłej choroby, jaką jest otyłość. Jest to leczenie wydłużające życie, pomagające człowiekowi odzyskać z niego radość, prowadzące do zmniejszenia ryzyka wielu chorób w tym nowotworów, a w przypadkach skrajnej otyłości jest to leczenie po prostu ratujące życie.
Jeśli chcesz prawidłowo przygotować się do operacji bariatrycznej, zapraszam do zapoznania się z ofertą i zasadami współpracy.
Ciekawy artykuł. Przerobiłam już chyba wszystkie diety, najlepiej schudłam na keto, ale wytrzymałam tylko dwa miesiące i już prawie wszystko wróciło, już nie wiem co mam robić, co raz częściej myśle o operacji bariatrycznej, ale się boje że to i tak nic nie da.
Pani Agnieszko, dziękuję za komentarz. W leczeniu otyłości nie chodzi o to, żeby „być na diecie”, ale nauczyć się zasad prawidłowego odżywiania i komponowania posiłków w taki sposób, aby zapewniły sytość, dostarczyły wszystkich niezbędnych składników odżywczych no i były smaczne. A operacja może być kolejnym etapem leczenia. Ale sama operacja prawdopodobnie na dłuższą metę nie odniesie oczekiwanego efektu, ponieważ bez zmiany swojego stylu życia najczęściej dochodzi do nawrotu choroby otyłościowej.